Bồ đoàn nguyên nghĩa là cái đệm tròn (đoàn) được đan bằng cỏ bồ, với công dụng là dùng để lót khi ngồi hoặc để làm nệm quỳ lạy.
Cỏ bồ đề có lẽ là giống cỏ lát trong lịch sử nước ta, một thứ vật liệu đơn giản gần gũi và dễ sử dụng mà đã đi vào những câu ca như: “Nhong nhong nhong ngựa ông đã về - cắt cỏ Bồ đề cho ngựa ông ăn”.
Nguyễn Công Trứ trong bài “Kẻ sĩ” có viết: Xe bồ luân dù chưa gặp Thang, Văn/ Phù thế giáo một vài câu thanh nghị”, trong đó bồ luân là loại xe có bánh đặc biệt được quấn bằng cỏ bồ, các vị vua quý trọng hiền tài như vua Thang hay vua Văn dùng để đón bậc sĩ phu ra giúp nước. Việc dùng loại cỏ này quấn bánh xe thời xưa giúp làm giảm bớt xóc, chạy êm hơn biểu thị tinh thần quý trọng của vua.
Đức Phật xưa kia dùng cỏ trải tòa ngồi có lẽ vì lẽ đó mà Cỏ bồ và Bồ đoàn xuất hiện trong đời sống của các thiền sư.
Lúc này Bồ đoàn là đệm ngồi dùng để tọa thiền và là một trong mười tám món phải có của người thực hành hạnh đầu đà.
Việc dùng Bồ đoàn giúp cho tư thế ngồi được vững chắc, dễ chịu, thẳng cột sống, giúp người thực hành thiền định đủ tỉnh táo và an định đủ sức chống lại ma ngũ ấm; với những ma trận của tâm và thân. Giúp hành giả đủ định lực mở cánh cửa tự tâm, thấu suốt sinh tử.
Xưa kia thiền sư Huệ Lăng ở Trường khánh tham học nơi Tuyết Phong và Huyền Sa thiền sư, qua lại 20 năm ngồi rách bảy cái bồ đoàn mà chưa tỏ ngộ cho đến ngày cuốn rèm thì đại ngộ, phải chăng có công lao không nhỏ của cái bồ đoàn?
Ngày nay Thiền sinh ngồi trên bồ đoàn để làm gì? Phải chăng:
Để vững vàng trước sóng gió của cuộc đời với thời gian vẫn đang trôi không hẹn ngày gặp lại?
Để chống lại cái rét buốt nơi nội tâm dù cho không gian bên ngoài đang độ mùa xuân?
Để chống lại gió nghiệp còn mạnh gấp không biết bao lần gió từ quạt Ba tiêu, để rồi có ngày trong tĩnh lặng tự hỏi đây là đâu? Chốn hang động ẩn cư của chính mình, bỏ đi cái danh, cái lợi, cái cám dỗ nơi đời?
Có lẽ câu hỏi này sẽ theo thiền sinh nhiều năm lắm lắm…
Tọa thiền sâu sa mới giúp hành giả cảm ơn cái tọa cụ, bồ đoàn. Nó là con thuyền đi vào biển đại nguyện, chở người qua bờ sinh tử vậy.
Nguyên liệu làm bồ đoàn và Ưu điểm của bồ đoàn bằng đậu xanh
Như vậy, với người học thiền, bồ đoàn và tọa cụ (là tấm trải dưới bồ đoàn làm đầu gối dễ chịu hơn khi phải tiếp xúc với đất) là vật dụng vô cùng thân thiết, nếu như trước đây người ta dùng chủ yếu là từ cỏ bồ nói riêng và nhiều loại cỏ khác nhau để làm thì ngày nay, công nghệ đã giúp con người chế tạo ra được nhiều loại bồ đoàn, tọa cụ phù hợp với cuộc sống hiện đại và tiện lợi hơn.
Ruột của Bồ đoàn trước đây có thể được làm từ cỏ, rơm rạ, nay có thể có thể được làm từ bông ép, xơ dừa, vải,…
Trong các loại ruột dùng là bồ đoàn thì vỏ đỗ xanh có lẽ là khá thú vị vì Bồ đoàn làm bằng vỏ đỗ xanh… có nhiều ưu điểm so ra với cỏ bồ ngày xưa cũng như nhiều loại chất liệu khác nhiều lắm:Vỏ đậu xanh vốn được coi là thuốc có vị ngọt, tính hàn, hơi tanh, không độc, bổ gan, giải độc tốt. Theo sách “Nhật hoa bản thảo” vở đậu xanh dùng chữa bệnh đầu phong, đầu thống, cao huyết áp, thanh nhiệt ngừa say nắng, giảm bứt rứt…
Khi bồ đoàn được làm bằng vỏ đỗ xanh, người ngồi có thể điều chỉnh tư thế ngồi nhanh chóng, dễ vào form của mình, hỗ trợ tốt tư thế ngồi vững vàng; do bằng chất liệu vỏ đỗ nên thông thoáng và dễ chịu cho mông người ngồi, không gây cảm giác bí, tức và giảm nguy cơ ra mồ hôi; điều chỉnh tư thế, định hình và độ cao dễ dàng; dễ lấp đầy chỗ trống ở dưới chân giúp người ngồi thoải mái.
Tuy vỏ đỗ có nhiều ưu điểm nhưng dường như người ta mới chỉ dừng lại ở có phơi cho khô chứ chưa vận dụng được ưu điểm của công nghệ sấy hiện đại do vậy mà chất lượng vỏ đỗ kém, dễ giòn vỡ, nhanh bị xẹp, không được làm sạch tạp chất, độ ẩm cao, dễ sinh mọt, mạt và nơi cho côn trùng trú ngụ do vậy nhanh hỏng.
Ưu điểm của bồ đoàn bằng vỏ đỗ xanh hiệu Zambala:
Hiện nay có rất nhiều loại bồ đoàn được làm từ vỏ đỗ xanh nhưng không đạt tiêu chuẩn và yêu cầu cần thiết, Nắm bắt được điều đó với phương châm chú trọng tới sự an toàn và hiệu quả của người dùng, chúng tôi đã quyết tâm tìm tòi và nhập được loại vỏ đỗ xanh được áp dụng công nghệ chế biến hoàn toàn mới để dùng làm ruột của bồ đoàn với chất lượng hoàn hảo. Bồ đoàn Zambala của chúng tôi có ưu điểm so với những loại bồ đoàn khác trên thị trường:
Nguồn nguyên liệu được lựa chọn kỹ.
Sản xuất trên dây chuyền công nghiệp theo tiêu chuẩn 01/2008/DAT
Sấy ở nhiệt độ cao 120 độ C
Quy trình làm sạch qua 6 bước.
Chât lượng vỏ đậu khô cao, vỏ đều, to tròn, không lẫn tạp chất.
Độ ẩm thấp, màu và mùi tự nhiên.
Không có khả năng phát sinh sâu bọ, được kiểm nghiệm chất lượng cao phù hợp tiêu chuẩn.
Hàng có nguồn gốc và xuất xứ rõ ràng.
Kiểu dáng bồ đoàn Zambala
Bồ đoàn theo cách tưởng tượng của phần lớn mọi người là thường có hình tròn tuy vậy, ngày nay bồ đoàn không chỉ còn bó hẹp vào hình tròn mà đã thay đổi rất nhiều từ hình dáng tới chất liệu, Bồ đoàn không chỉ dùng để ngồi mà đôi khi nó còn cho ta thấy sự tinh tế và nét văn hóa của người sử dụng qua kiểu dáng và chất liệu Bồ đoàn nữa.
Tại công ty Thiện tri thức Bồ đoàn hiện nay có nhiều kiểu dáng và kích thước đa dạng như hình tròn, hình trụ, loại tiểu, trung, đại phù hợp với mọi đối tượng…, đặc biệt với kiểu dáng mới lạ hình chữ V vô cùng phù hợp với người phụ nữ do được thiết kế phù hợp với khung xương chậu của nữ giới.
Về chất liệu vải làm Bồ đoàn Zambala cũng đa dạng, được làm bằng loại vải kaki cao cấp có màu sắc nhã nhặn, độ bền cao; có thêu hình hoa sen tinh tế và trang nhã. Đường may của bồ đoàn được làm rất chắc chắn, tinh tế đảm bảo không gây ra nguy cơ bục chỉ.
Đặc biệt vỏ bồ đoàn được thiết kế có hai lớp đều có khóa kéo giúp người sử dụng có thể thay và giặt vỏ nếu thầy cần thiết; Người dùng cũng có thể rút bớt hoặc thêm lượng đỗ vào nếu thấy cần thiết để phù hợp với người mình; đồng thời lại tiện cho vệ sinh và giữ gìn vỏ đỗ để có chất lượng tốt nhất: phơi tránh ẩm mốc hay lâu ngày không dùng.